Umami: De Vijfde Smaak die Alles Beter Maakt
Je kent het wel: dat diepe, hartige gevoel dat je proeft bij een goed getrokken bouillon, een versgebakken kaasstengel, of een lepel dampende misosoep. Niet zout, niet zoet, niet zuur, niet bitter — maar iets extra's. Dat is umami.
En als je het eenmaal herkent, wil je nooit meer zonder koken.
Wat is umami eigenlijk?
Umami is Japans voor "heerlijkheid" — letterlijk. Het is de smaak van glutamaat en nucleotiden, stoffen die van nature voorkomen in veel voedingsmiddelen zoals gefermenteerde producten, gerijpte kazen, vlees, paddenstoelen en zeewier. Het geeft gerechten die diepe, volle, hartige smaak waar je moeilijk van af kunt blijven.
In 1908 werd deze smaak officieel benoemd door de Japanse professor Kikunae Ikeda. Maar eigenlijk gebruiken keukens wereldwijd al eeuwenlang umami — van Parmezaanse kaas tot Surinaamse trassi.
Waar vind je umami?
Je zou kunnen zeggen dat umami de smaak is van "geduld". Alles wat de tijd heeft gehad om te rijpen, fermenteren of drogen — daar zit vaak veel umami in.
Typische umami-rijke ingrediënten:
Kombu (Japans zeewier)
Gedroogde shiitakepaddenstoelen
Katsuobushi (bonito flakes)
Trassi (Surinaams/Indonesisch gefermenteerde garnalenpasta)
Gedroogde garnalen
Gochujang (Koreaanse gefermenteerde chilipasta)
Zongedroogde tomaten
Parmezaan
Gedroogd rundvlees of spek
Hoe gebruik je umami in de keuken?
Umami is als een laagje diepte onder je gerecht. Je merkt het niet meteen, maar zonder mist er iets. Door kleine hoeveelheden van deze ingrediënten toe te voegen, breng je extra diepte aan in sauzen, soepen, marinades of zelfs groentegerechten. Umami werkt ook versterkend: het haalt andere smaken naar voren en maakt ze voller zonder dat het gerecht zouter of zwaarder wordt.
Enkele makkelijke toepassingen:
Voeg een strook kombu toe aan je rijstwater
Roer een lepel miso door je soep of saus (ook in risotto!)
Gebruik gochujang in een marinade of roerbaksaus
Strooi gedroogde shiitake (gemalen) over je gebakken aardappels
Maak een simpele sambal op basis van trassi en limoen
Umami uit elke hoek van de wereld
Het mooie van umami? Je vindt het overal:
In Japan: kombu + katsuobushi = dashi (de basis van de Japanse keuken)
In Korea: doenjang en gochujang geven body aan stoof en soep
In Indonesië en Suriname: trassi en ketjap zorgen voor die kenmerkende diepgang
In Europa: ansjovis, tomaat, kaas en paddestoelen vullen precies dezelfde rol
Combineer ze, en de smaken versterken elkaar. Miso + shiitake. Trassi + tomaat. Sojasaus + paddenstoelen. Je zult merken: het wordt voller, ronder, verslavender.
Onze favoriete umami-boosters bij Tjin’s
Een kleine selectie uit ons assortiment:
Waar begin je?
Wil je het leren proeven? Begin simpel. Maak een misosoep met kombu. Roer wat gochujang door je mayonaise. Marineer kip in ketjap en knoflook. Of proef een simpele gebakken rijst met wat gedroogde shiitake en vissaus.
Je zult merken dat het niet alleen lekkerder smaakt, maar ook meer voldoening geeft. En daar draait koken toch om.